Przejdź do zawartości

Powiat radziejowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powiat radziejowski
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

TERC

0411

Siedziba

Radziejów

Starosta

Jarosław Kołtuniak

Powierzchnia

607 km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności


40 025[1]

• gęstość

66,4 os./km²

Urbanizacja

24,23%

Tablice rejestracyjne

CRA

Adres urzędu:
ul. T. Kościuszki 17
88-200 Radziejów
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu radziejowskiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin miejsko-wiejskich

1

Liczba gmin wiejskich

5

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Powiat radziejowski – powiat w Polsce (w południowej części województwa kujawsko-pomorskiego), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Radziejów.

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

W skład powiatu wchodzą:

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Na obszarze obecnego powiatu radziejowskiego już od XIII wieku istniał ośrodek władzy jakim była kasztelania. Powiat radziejowski jako jednostka administracyjna istniał od drugiej połowy XIV wieku (w XVII wieku starostą radziejowskim był Stefan Czarniecki) aż do 1870 roku, kiedy to na skutek represji carskich po powstaniu styczniowym został zlikwidowany[2].

Powiat radziejowski został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie bydgoskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat radziejowski złożyły się 1 miasto i 31 gromad, które wyłączono z powiatu aleksandrowskiego w tymże województwie[3]:

1 stycznia 1958 roku do powiatu radziejowskiego przyłączono gromadę Zagajewice z powiatu aleksandrowskiego[4].

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla, a w ich miejsce reaktywowano gminy[5]. Powiat radziejowski podzielono na 1 miasto i 7 gmin[6]:

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku główna część terytorium zniesionego powiatu radziejowskiego weszła w skład nowo utworzonego województwa włocławskiego; jedynie gminę Wierzbinek przyłączono do nowego województwa konińskiego[7].

15 stycznia 1976 roku zniesiono gminę Nowy Dwór, a jej tereny przyłączono do gmin Osięciny, Piotrków Kujawski, Radziejów i Topólka; równocześnie do gminy Dobre przyłączono większą część sołectw ze znoszonej gminy Zakrzewo[8]. 1 stycznia 1977 roku z gminy Wierzbinek wyłączono sołectwo Goplana i włączono je do gminy Skulsk[9].

1 października 1982 roku utworzono w województwie włocławskim gminę Bytoń (gmina istniała także do 1954 roku w powiecie aleksandrowskim w województwie bydgoskim) z terenów wydzielonych z gmin Osięciny, Piotrków Kujawski, Radziejów i Topólka[10]; gmina Bytoń była w praktyce obszarowym odpowiednikiem zniesionej w 1976 roku gminy Nowy Dwór. Tego samego dnia reaktywowano też gminę Zakrzewo, co spowodowało, że gmina Dobre (a także gmina Koneck) została mocno okrojona o tereny, z których utworzono nową gminę[11]). 1 stycznia 1988 roku do miasta Radziejowa przyłączono część obszaru wsi Czołów (o powierzchni 25,54 ha) z gminy Radziejów[12].

1 stycznia 1992 roku dokonano podziału wspólnych organów działających w mieście i gminie Radziejów[13], a 27 listopada 1996 roku miasto Radziejów określono jako gmina miejska[14]. 1 stycznia 1998 roku prawa miejskie (utracone w 1870 roku) odzyskał Piotrków Kujawski, co sprawiło, że gminę wiejską Piotrków Kujawski przekształcono w gminę miejsko-wiejską[15].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w nowym województwie kujawsko-pomorskim przywrócono powiat radziejowski[16]. W porównaniu z obszarem z 1975 roku powiat został zmniejszony o gminę Wierzbinek, która znalazła się w powiecie konińskim w województwie wielkopolskim. Administracyjnie dawną gminę Nowy Dwór zastąpiła gmina Bytoń.

W porównaniu z obszarem z 1956 roku część dawnych gromad leży obecnie w powiecie konińskim w województwie wielkopolskim (Boguszyce, Mąkoszyn, Morzyczyn, Sadlno, Tomisławice i Zakrzewek w gminie Wierzbinek oraz Ośno Górne w gminie Sompolno) – pozostałe są ponownie w powiecie radziejowskim.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 42 300 100 21 411 50,62 20 889 49,38
Miasto 10 230 24,18 5343 12,63 4887 11,55
Wieś 32 070 75,82 16 068 37,99 16 002 37,83


Według danych z 31 grudnia 2019 roku[17] powiat zamieszkiwało 40 321 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 40 211 osób[18].

Transport

[edytuj | edytuj kod]

Transport drogowy

[edytuj | edytuj kod]

Drogi krajowe

[edytuj | edytuj kod]

Drogi wojewódzkie

[edytuj | edytuj kod]

Transport kolejowy

[edytuj | edytuj kod]

Przez teren powiatu przebiega magistrala węglowa. Po linii obecnie nie jest prowadzony ruch pasażerski.

Starostowie radziejowscy

[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie źródła[19]:

  • Roman Szczerbiak (1 stycznia 1999 – 22 listopada 2002)
  • Lucjan Walczak (22 listopada 2002 – 23 listopada 2006)
  • Marian Zieliński (23 listopada 2006 – 30 października 2012)
  • Henryk Gapiński (30 października 2012 – 28 listopada 2014)
  • Jarosław Kołtuniak (28 listopada 2014 – nadal)

Sąsiednie powiaty

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. wg Internetowego Portalu Informacyjnego Powiatu Radziejowskiego
  3. Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 289
  4. Dz.U. z 1957 r. nr 59, poz. 308
  5. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  6. Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
  7. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  8. Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 10
  9. Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 244
  10. Dz.U. z 1982 r. nr 23, poz. 166
  11. Dz.U. z 1981 r. nr 26, poz. 139 oraz Dz.U. z 1982 r. nr 23, poz. 165
  12. M.P. z 1987 r. nr 38, poz. 345
  13. Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
  14. Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612
  15. Dz.U. z 1997 r. nr 130, poz. 847
  16. Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
  17. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  18. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  19. Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. II: Starostowie województwa kujawsko-pomorskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 26. ISBN 978-83-62251-85-8. [dostęp 2024-04-18].