Przejdź do zawartości

Makalu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Makalu
Ilustracja
Południowo-zachodnia ściana Makalu
Państwo

 Chiny
 Nepal

Położenie

Kośi

Pasmo

Himalaje

Wysokość

8463 lub 8485 m n.p.m.

Wybitność

2378[1] m

Pierwsze wejście

15 maja 1955
J. Couzy, L. Terray

• zimowe

9 lutego 2009
S. Moro, D. Urubko

Położenie na mapie Wyżyny Tybetańskiej
Mapa konturowa Wyżyny Tybetańskiej, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Makalu”
Położenie na mapie Azji
Mapa konturowa Azji, blisko centrum na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Makalu”
Ziemia27°53′23″N 87°05′20″E/27,889722 87,088889[2]
Zdjęcie satelitarne Himalajów z zaznaczonym Makalu

Makalu (nep. मकालु, chiń. 马卡鲁山 Mǎkǎlǔ Shān) – ośmiotysięcznik, piąty co do wysokości szczyt świata. Położony w Himalajach Wysokich, na granicy Chin i Nepalu, 20 km na południowy wschód od Mount Everestu. Według różnych źródeł jego wysokość wynosi 8463[3][2] lub 8485[1][4] m n.p.m. (około 3,5-4,5 kilometra od podstawy – w zależności od przyjętego obszaru odniesienia), a jego południowa ściana ma 2500 metrów wysokości. Zbudowany jest z gnejsów, granitów i skał osadowych. Silnie zlodowacony – granica wiecznego śniegu powyżej 5700 m n.p.m. Makalu posiada drugi, niższy wierzchołek – Makalu II (również Kangchungtse) o wysokości 7678 m.

Geneza nazwy

[edytuj | edytuj kod]

Dawna nazwa to Khamba Lung, pochodząca od nazwy tybetańskiego regionu Kham. Pochodzenie nazwy Makalu pozostaje niejasne. Prawdopodobnie słowo to wywodzi się od sanskryckiego maha-kala, przydomka Śiwy. Nie ma jednak co do tego pewności. Góra ma stanowić tron bóstwa. Wyrażenie maha-kala można by również przetłumaczyć jako Wielki Czarny lub Wielka Czerń, co mogłoby się odnosić do wyglądu góry. Inna hipoteza mówi, że nazwa Makalu powstała z przekręcenia słowa Kamalu – a ściślej – Kamalung, co po tybetańsku oznacza dolinę Kamy – rzeki płynącej po północnej stronie masywu.

Historia wypraw

[edytuj | edytuj kod]
  • 1976 – wejście wyprawy czechosłowackiej (11 osób) filarem południowo-zachodnim na Makalu South (8010 m n.p.m.). Dwaj z nich – Karel Schubert i Milan Kriššák oraz Jorge Camprubi z wyprawy hiszpańskiej zdobyli 24 maja wierzchołek główny (K. Schubert zginął w zejściu)[5]
  • Pierwsze polskie wejście miało miejsce 15 października 1981, dokonane przez Jerzego Kukuczkę.
  • 1997 – po siedmiu nieudanych próbach (1977-1996) rosyjski zespół z Jekaterynburga wszedł na szczyt technicznie najtrudniejszą trasą biegnącą po zachodniej ścianie Makalu[6][czas?]. Wejście to uznano za najwybitniejsze osiągnięcie alpinistyczne roku 1997 i nagrodzono je Złotym Czekanem w 1998[potrzebny przypis]. Uczestnicy: Salavat Habibulin (kapitan, zmarł z wyczerpania pod samym szczytem)[7][czas?], Igor Bugaczewski (zginął podczas schodzenia), Aleksy Bołotow, Mikołaj Żylin, Jura Jermaczek, Dymitr Pawlenko i trzy inne osoby[8].
  • Zimą 2005/2006 Jean-Christophe Lafaille próbował zdobyć samotnie i bez tlenu niezdobyty zimą szczyt. Zaginął pod koniec stycznia, najprawdopodobniej podczas ataku szczytowego z obozu na wysokości 7600 m.
  • Pierwszego wejścia zimowego dokonali Simone Moro i Denis Urubko 9 lutego 2009.

Do końca XX w. na wierzchołku Makalu stanęło prawie 180 wspinaczy, członków ponad stu ekspedycji. Na stokach góry poniosło śmierć 20 himalaistów, w tym trzech polskich: Andrzej Młynarczyk (1978), Tadeusz Szulc (1982) i Ryszard Kołakowski (1988).

Polskie wejścia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Geographical facts of the Main 8000ers [online], 8000ers.com [dostęp 2024-08-02] (ang.).
  2. a b Mountaineering in Nepal: Facts and figures, 2023. Kathmandu: Government of Nepal, Ministry of Culture, Tourism & Civil Aviation, Department of Tourism, lipec 2023, s. 236. [dostęp 2024-08-02]. (ang.).
  3. Makalu, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-08-02].
  4. Tibet Ultra-Prominences [online], peaklist.org, 2006 [dostęp 2024-08-02].
  5. Šimko Jožo: 60 horolezeckých týždňov vo Vysokých Tatrách, w: „Krásy Slovenska” R. LXI, nr 8/84, s. 12.
  6. Смерть в горах. Спецпроект Телевизионного Агентства Урала (ТАУ) 1997 год.. [dostęp 2022-02-10].
  7. Альпинизм-1997. Макалу. Хроника трагедии. [dostęp 2022-02-10].
  8. Sergei Efimov, The West Face of Makalu, SERGEI NEKHAI (tłum.), AAC Publications, 1998 [dostęp 2022-02-10].
  9. Makalu – sukces! Polski Himalaizm Zimowy 2010–2015. [dostęp 2011-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-06)].
  10. Wojciech Flaczyński o wydarzeniach na Makalu [online], wspinanie.pl [dostęp 2018-06-05] (pol.).
  11. Dorota Rasińska-Samoćko w miesiąc na 4 ośmiotysięczniki – Annapurna, Kanczendzonga, Lhotse i Makalu | wspinanie.pl [online], wspinanie.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]