Przejdź do zawartości

Jerzyn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzyn
wieś
Ilustracja
Dwór von Brandisów
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

poznański

Gmina

Pobiedziska

Liczba ludności (2007)

90

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

62-010[2]

Tablice rejestracyjne

PZ

SIMC

0593030

Położenie na mapie gminy Pobiedziska
Mapa konturowa gminy Pobiedziska, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Jerzyn”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Jerzyn”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jerzyn”
Położenie na mapie powiatu poznańskiego
Mapa konturowa powiatu poznańskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jerzyn”
Ziemia52°29′39″N 17°13′28″E/52,494167 17,224444[1]

Jerzynwieś położona nad jeziorem Jerzyńskim w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Pobiedziska. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Złotniczki. W Jerzynie działa klub piłkarski Okoń Jerzyn.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Dwór Chudzińskich
Cmentarz ewangelicki

Pierwsza wzmianka o wsi pojawiła się w 1266. Bolesław Pobożny zezwolił wówczas na lokacje miejscowości i zwolnił ją z podatków na dwanaście lat. Nazwa wywodzi się od imienia Jerzy lub zbliżonego. Wieś królewska Gierzyno należąca do starostwa pobiedziskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie gnieźnieńskim województwa kaliskiego[3]. W 1580 właścicielem był Piotr Przecławski. Następnie był to folwark majątku Krześlice. W XIX wieku wykupili go Niemcy, a w 1920 Bank Kwilecki, Potocki i Spółka, który ziemie wsi rozparcelował[4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Obiekty

[edytuj | edytuj kod]

W Jerzynie znajdują się dwa dwory. Oba wzniesione u schyłku XIX wieku. Pierwszy w okresie międzywojennym należał do właścicieli majątku Krześlice – von Brandis. W roku 1926 właścicielem był Bernhard von Brandis. Majątek liczył 100 ha. Obecnie we dworze znajdują się mieszkania. Drugi – mniejszy dwór, przed wojną należał do rodziny Chudzińskich. Majątek liczył 405 mórg magdeburskich[5]. Ostatnim przedwojennym właścicielem był Władysław Chudziński, dyrektor w Ruch S.A. w Poznaniu[6]. Do majątku należało też jezioro. Dwór obecnie znajduje się w rękach prywatnych i jest stopniowo przywracany do pierwotnej formy. Grobowiec rodziny Chudzińskich znajduje się na starym cmentarzu przy spalonym kościele, w pobliskim Wronczynie[7].

W parku krajobrazowym o powierzchni 4,20 hektara. Rośnie w nim dąb o obwodzie 410 cm i klon o obwodzie 330 cm[4].

We wsi istnieją ponadto niewielkie pozostałości cmentarza ewangelickiego, założonego około 1870, który ma powierzchnię 0,12 ha i rozplanowanie prostokątne. Znajduje się on w centrum wsi, po północnej stronie drogi prowadzącej do Kołaty. Zachowało się tu dwanaście nagrobków bez tablic (pochowano tu m.in. ludzi o nazwiskach "Michelis" i "Sauer"), część przemieszczona i rozkopana. Przez cmentarz przebiega ścieżka do sąsiadującego gospodarstwa. Prawdopodobnie w 1992 dokonano tutaj ekshumacji zbiorowej mogiły z siedemnastoma ciałami, które przeniesiono na poznański cmentarz Miłostowo, gdzie znajduje się kwatera żołnierzy Wehrmachtu. Z opłotowania nekropolii pozostały nikłe elementy, a teren porastają trawy, bzy i akacja[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46357
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 406 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 244.
  4. a b Paweł Anders, Puszcza Zielonka, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań, 2004, s. 41, ISBN 83-85811-91-5
  5. Przedwojenne dokumenty rodziny Chudzińskich
  6. ZUW, Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, Polisa nr W21775, 1935.
  7. Eksploratorzy • Zobacz wątek - Wronczyn - Cmentarz przy kościele [online], eksploratorzy.com.pl [dostęp 2016-12-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-19].
  8. Marlena Giżycka, Tomasz M. Sobalak, Śladami wiary po Puszczy Zielonka. Przewodnik, Związek Międzygminny „Puszcza Zielonka”, Murowana Goślina, 2013, s. 106 ISBN 978-83-935965-1-5