Перайсьці да зьместу

Мурашкі (вусякі)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Мурашкі
Клясыфікацыя
НадцарстваЭўкарыёты
ЦарстваЖывёлы
ТыпЧэлясаногія
КлясаВусякі
АтрадБалонкавакрылыя
СямействаМурашкі
Бінамінальная намэнклятура
Arthropoda

Мурашкі (па-лацінску: Arthropoda) — сямейства грамадзкіх вусякоў атрада перапонкавакрылых, да якога таксама ставяцца восы і пчолы. Адносяцца да ліку найболей распаўсюджаных вусякоў, даволі цікавы сваёй арганізацыяй супольства. Навука, якая займаецца вывучэньнем мурашак, называецца мірмэкалёгіей. Мурашкі эвалюцыянавалі ад восападобнага продка ў крэйдавы пэрыяд, каля 140 мільёнаў гадоў таму.

Мурашкі ўтвараюць калёніі, якія вар’іруюцца ў памерах ад некалькіх дзесяткаў драпежных асобаў, якія жывуць у невялікіх натуральных поласьцях да высокаарганізаваных калёніяў, якія могуць займаць вялікія тэрыторыі і складаюцца зь мільёнаў арганізмаў. У вялікіх калёніях асобныя мурашкі адносяцца да розных «кастаў», як то бяскрылыя самкі, жаўнеры, працоўнікі і іншыя спэцыялізаваныя групы[1][2]. Калёніі часам разглядаюцца як супэрарганізм, бо мурашкі ў іх дзейнічаюць як адзінае цэлае, калектыўна працуючы разам на падтрымку жыцьцядзейнасьці калёніі[3][4].

Мурашкі калянізавалі амаль кожны вучастак сушы на Зямлі. Адзінымі месцамі, пазбаўленыя мурашкаў, зьяўляюцца Антарктыда і некалькі аддаленых або негасьцінных астравоў, зь цяжкімі ўмовамі жыцьця. Мурашыныя калёніі квітнеюць у большасьці экасыстэмаў, а таксама могуць утвараць да 15—25% ад біямасы жывёлаў на пэўнай тэрыторыі[5]. Іхны посьпех выжываньня ў розных асяродзьдзях атаесамляецца зь іхнай сацыяльнай арганізацыяй і іхнай здольнасьцю зьмяняць асяродзьдзе пражываньня, задзейнічаць рэсурсы, і здольнасьць да самаабароны.

Мурашынае супольства практыкуе падзел працы, зносіны паміж асобамі, і здольнасьць вырашаць складаныя задачы[6]. Гэтыя паралелі з чалавечымі супольнасьцямі ўжо даўно зьяўляецца крыніцай натхненьня і прадметам дасьледаваньняў. Шматлікія чалавечыя культуры выкарыстоўваюць мурашак ў ежу, для атрыманьня лекаў і рытуалаў. Некаторыя віды высока цэняцца ў ролі біялягічных сродкаў барацьбы з шкоднікамі.

  1. ^ Fisher BL, Bolton B (26 July 2016). «Ants of Africa and Madagascar: A Guide to the Genera». University of California Press. — С. 24. — ISBN 9780520290891.
  2. ^ Singh R (2006). «Elements of Entomology». Rastogi Publications. — С. 284. — ISBN 9788171336777.
  3. ^ Oster GF, Wilson EO (1978). «Caste and ecology in the social insects». Princeton University Press, Princeton. — С. 21—22. — ISBN 0-691-02361-1.
  4. ^ Flannery T (2011). «A Natural History of the Planet». Grove/Atlantic, Inc. — С. 79. — ISBN 978-0-8021-9560-9.
  5. ^ Schultz TR (December 2000). «In search of ant ancestors». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 97 (26): 14028–9. Bibcode:2000PNAS...9714028S. doi:10.1073/pnas.011513798. PMC 34089. PMID 11106367.
  6. ^ Dicke E, Byde A, Cliff D, Layzell P (2004). A. J. Ispeert, M. Murata, N. Wakamiya, eds. «An ant-inspired technique for storage area network design». Proceedings of Biologically Inspired Approaches to Advanced Information Technology: First International Workshop, BioADIT 2004 LNCS 3141: 364—379.

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Мурашкі (вусякі)сховішча мультымэдыйных матэрыялаў