Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chennai”

Chennai சென்னை Madras
—  Siêu đô thị  —
Theo chiều kim đồng hồ từ trên xuống: Ga đường sắt Chennai Trung tâm; Valluvar Kottam; bãi biển Marina; Toà nhà Ripon; giao lộ Kathipara; tượng Khải hoàn Lao động và đền Kapaleeswarar
Tên hiệu: Cửa ngõ Nam Ấn Độ,[1] Detroit Ấn Độ,[2] Thủ đô y tế Ấn Độ[3]
Chennai Xem bản đồ Tamil Nadu Chennai Xem bản đồ Ấn Độ Location in Tamil Nadu##Location in India
Quốc gia	Ấn Độ
Bang	Tamil Nadu
Vùng	Coromandel
Huyện	Chennai[a]
Thành lập	1639
Chính quyền
• Kiểu	Hội đồng thành phố
• Thành phần	Hội đồng Đại Chennai
Diện tích[4]
• Siêu đô thị	426 km2 (164 mi2)
• Vùng đô thị[5][a]	5.904 km2 (2,280 mi2)
Độ cao	7 m (23 ft)
Dân số (2011)[6][7]
• Siêu đô thị	6.748.026
• Thứ hạng	thứ 6
• Mật độ	16,000/km2 (41,000/mi2)
• Vùng đô thị	8.696.010
• Xếp hạng vùng đô thị	thứ 4
Tên cư dân	Chennaiite
Ngôn ngữ
• Bản địa	Tamil Anh
• Chính thức	{{{tt2 nhân khẩu 1}}}
Múi giờ	IST (UTC+05:30)
600xxx
Mã điện thoại	+91-44
Biển số xe	TN-01 đến TN-14, TN-18, TN-22, TN-85
Thành phố kết nghĩa	Volgograd, Trùng Khánh, San Antonio, Denver, Cát Long Pha, Ulsan, Chemnitz, Frankfurt am Main
Trang web	Chennai Corporation
Lưu ý về dân số: Dân số theo điều tra dân số năm 2011 trước khi mở rộng thành phố là 4.646.732 trên diện tích 174 km².[7] Sau khi mở rộng thành phố lên 426 km²,[4] dân số trong địa phận mới của thành phố là 6.748.026.[8] Dữ liệu điều tra dân số năm 2011 về vùng tích tụ đô thị được cung cấp.[7]

Chennai (tiếng Tamil: சென்னை Ceṉṉai [ˈt͡ɕenːaɪ̯]; phát âm tiếng Anh: /ˈtʃɛnaɪ/ ^ⓘ), tên cũ là Madras,^[b] là thủ phủ của bang Tamil Nadu tại miền nam Ấn Độ. Chennai lớn hơn rất nhiều các thành phố khác trong bang này, và nằm trên bờ biển Coromandel ven vịnh Bengal. Theo điều tra nhân khẩu Ấn Độ năm 2011, Chennai là thành phố đông dân thứ sáu, và nằm trong vùng kết tụ đô thị đông dân thứ tư tại Ấn Độ. Hội đồng Đại Chennai được hợp nhất vào năm 1866, là hội đồng thành phố lâu năm nhất tại Ấn Độ và lâu năm thứ hai trên thế giới sau London.

Địa bàn thành phố từng là một phần của các vương quốc Chola, Pandya, Pallava và Vijayanagara trong lịch sử. Công ty Đông Ấn Anh mua một vùng đất ven biển bao gồm làng chài Madrasapattinam từ Nayak Chennapa Nayaka vào thế kỷ 17. Quân đồn trú của Anh thành lập thành phố và cảng Madras, công trình xây dựng đầu tiên của Anh tại Ấn Độ là Pháo đài St. George. Thành phố là thủ phủ mùa đông của tỉnh Madras trong thời kỳ Anh cai trị Ấn Độ. Sau khi Ấn Độ độc lập vào năm 1947, Madras tiếp tục là thành phố thủ phủ của bang Madras và sau là của bang Tamil Nadu. Thành phố chính thức được đổi tên thành Chennai vào năm 1996.

Thành phố đồng nhất với huyện Chennai, và cùng với các vùng ngoại ô liền kề tạo thành vùng đô thị Chennai,^[c] là một trong các vùng đô thị lớn nhất của Ấn Độ. Chennai là nền kinh tế đô thị lớn thứ năm tại Ấn Độ, là cửa ngõ của miền nam Ấn Độ, và nằm trong số các thành phố đón nhiều du khách nhất Ấn Độ. Chennai thường xuyên nằm trong số các thành phố tốt nhất để sinh sống tại Ấn Độ, và là một trong những thành phố an toàn nhất tại Ấn Độ.

Chennai là trung tâm lớn về du lịch y tế và được mệnh danh là "thủ đô y tế Ấn Độ". Chennai chiếm một phần lớn trong ngành công nghiệp ô tô của Ấn Độ, và do đó được đặt tên là "Detroit Ấn Độ". Đây là một trung tâm sản xuất phim lớn và là trụ sở của ngành công nghiệp điện ảnh nói tiếng Tamil.

Tên gọi Chennai bắt nguồn từ tên của Chennappa Nayaka, một vị Nayak là tướng quân dưới quyền Venkata Raya của Đế quốc Vijayanagara: Công ty Đông Ấn Anh giành được đô thị từ tay ông vào năm 1639.^[10][11] Do vậy, tên gọi của thành phố có nguồn gốc từ tiếng Telugu.^[12] Tên gọi Chennai được sử dụng chính thức lần đầu tiên vào tháng 8 năm 1639 trong một chứng thư bán cho Francis Day của Công ty Đông Ấn, trước khi đền Chennakesava Perumal được xây dựng vào năm 1646, nhưng một số học giả thì lập luận ngược lại.^[10][13]

Tên gọi Madras có nguồn gốc bản địa, và được chứng minh là từng được sử dụng trước khi người Anh hiện diện tại Ấn Độ.^[14] Một câu khắc có niên đại năm 1367 thời Vijayanagara được tìm thấy vào năm 2015, có đề cập đến cảng Mādarasanpattanam cùng với các cảng nhỏ khác trên bờ biển phía đông, và có giả thuyết rằng cảng được đề cập là cảng cá tại Royapuram.^[15] Madras có thể bắt nguồn từ làng chài Madraspattinam ở phía bắc Pháo đài St George, nhưng không chắc liệu cái tên này có được sử dụng trước khi người châu Âu đến hay không.^[16] Cũng có ý kiến cho rằng tên gọi có thể bắt nguồn từ cụm từ tiếng Bồ Đào Nha Mãe de Deus hoặc Madre de Dios, có nghĩa là "Mẹ Thiên Chúa", do ảnh hưởng của người Bồ Đào Nha đối với thành phố cảng, đặc biệt là từ một nhà thờ Thánh Maria.^[17]

Đến tháng 8 năm 1996, Chính phủ Tamil Nadu chính thức đổi tên gọi từ Madras sang Chennai.^[18] Tên Madras thỉnh thoảng vẫn được sử dụng để chỉ thành phố hay trong các địa điểm hoặc sự vật được đặt theo tên cũ.^[19]

Các công cụ thời đại đồ đá được tìm thấy gần Pallavaram thuộc Chennai. Theo Sở nghiên cứu khảo cổ học Ấn Độ (ASI), Pallavaram là một cơ sở văn hóa cự thạch, có các cộng đồng thời tiền sử cư trú trong khu định cư này.^[20] Khu vực xung quanh Chennai là một trung tâm hành chính, quân sự và kinh tế quan trọng trong nhiều thế kỷ. Trong thế kỷ 1, một nhà thơ Tamil tên là Thiruvalluvar sống tại thị trấn Mylapore lân cận Chennai ngày nay.^[21] Đến thế kỷ 2 thì vùng này thuộc Tondaimandalam của Vương quốc Chola sơ khởi khi thế lực này khuất phục cư dân Kurumba sống trong vùng từ trước đó.^[22] Vương triều Pallava từ Kanchi trở thành thế lực cai trị khu vực từ thế kỷ 3 đến thế kỷ 9, và các khu vực Mahabalipuram và Pallavaram được xây dựng vào thời Mahendravarman I trị vì.^[23] Năm 879, Pallava thất bại trước quân Chola dưới quyền Aditya I. Năm 1264, Jatavarman Sundara Pandyan đưa khu vực vào lãnh địa của vương triều Pandya.^[22] Khu vực chịu ảnh hưởng của Đế quốc Vijayanagara vào thế kỷ 15.^[24][22]

Người Bồ Đào Nha đến vào năm 1522, họ xây dựng một cảng có tên là São Tomé theo tên Tôma Tông đồ, người này được cho là từng thuyết pháp trong khu vực từ năm 52 đến năm 70. Năm 1612, người Hà Lan thiết lập hiện diện gần Pulicat, phía bắc Chennai^[17] Vào ngày 20 tháng 8 năm 1639, Francis Day của Công ty Đông Ấn Anh cùng với Nayak của Kalahasti Chennappa Nayaka đến gặp Hoàng đế Vijayanagara Peda Venkata Raya tại Chandragiri, Công ty được cấp một vùng đất trên bờ biển Coromandel để xây dựng nhà máy và nhà kho phục vụ cho việc giao dịch.^[25] Vào ngày 22 tháng 8, ông nhận được một dải đất dài khoảng 10 km (6 mi) và sâu vào nội lục 1,6 km (1 mi), số tiền phải trả hàng năm là 50 triệu pagoda.^[26][27] Khu vực này từng là một làng chài có tên là "Madraspatnam".^[17] Một năm sau, công ty xây dựng pháo đài St. George, đây là khu định cư lớn đầu tiên của người Anh tại Ấn Độ, và trở thành hạt nhân của thành phố thuộc địa đang phát triển này.^[28][29]

Năm 1746, quân Pháp dưới quyền Thống đốc Mauritius La Bourdonnais tiến hành chiếm lĩnh pháo đài St. George và Madras, họ cướp bóc đô thị này và những làng vùng ven.^[17] Người Anh giành lại quyền kiểm soát khu vực vào năm 1749 theo Hiệp ước Aix-la-Chapelle, họ củng cố tường thành của đô thị để đề phòng các cuộc tấn công từ người Pháp và Quốc vương Mysore Hyder Ali.^[30] Người Anh chống lại một cuộc bao vây của Pháp vào năm 1759.^[31] Năm 1769, Hyder Ali đe dọa thành phố trong Chiến tranh Anh-Mysore lần thứ nhất, Hiệp ước Madras đã chấm dứt cuộc xung đột.^[32] Đến thế kỷ 18, người Anh đã chinh phục được hầu hết khu vực, lập ra tỉnh Madras (Madras Presidency) có thủ phủ là Madras.^[33]

Thành phố trở thành một căn cứ hải quân lớn, và là trung tâm hành chính của người Anh tại Nam Ấn Độ.^[34] Thành phố là có vai trò là đường gốc (baseline) trong kế hoạch Khảo sát lượng giác lớn của Ấn Độ, bắt đầu vào ngày 10 tháng 4 năm 1802.^[35] Đến khi đường sắt xuất hiện tại Ấn Độ vào thế kỷ 19, Madras được nối với các thành phố khác như Bombay và Calcutta, giúp thúc đẩy liên lạc và giao thương với vùng nội địa.^[36]

Sau khi Ấn Độ độc lập vào năm 1947, thành phố trở thành thủ phủ của bang Madras, tiền thân của bang Tamil Nadu hiện tại.^[37] Thành phố là nơi Potti Sreeramulu tiến hành tuyệt thực đến chết, dẫn đến việc các bang của Ấn Độ được tái tổ chức dựa trên ranh giới ngôn ngữ vào năm 1956.^[38]

Năm 1965, tại bang Tamil Nadu bùng phát cuộc khích động chống lại việc áp đặt tiếng Hindi, và ủng hộ tiếp tục sử dụng tiếng Anh làm phương tiện giao tiếp. Sự kiện này là một thay đổi lớn trong động lực chính trị của thành phố, và cuối cùng khiến tiếng Anh được giữ lại làm ngôn ngữ chính thức của Ấn Độ cùng với tiếng Hindi.^[39] Vào ngày 17 tháng 7 năm 1996, thành phố chính thức được đổi tên từ Madras thành Chennai, phù hợp với xu hướng toàn quốc là sử dụng các tên gọi ít có tính Anh hóa.^[40] Vào ngày 26 tháng 12 năm 2004, một cơn sóng thần tấn công bờ biển Chennai, giết chết 206 người và khiến cho đường bờ biển thay đổi vĩnh viễn.^[41] Lũ lụt Chennai 2015 nhấn chìm phần lớn thành phố, giết chết 269 người và gây thiệt hại về tài sản là 86,4 tỷ rupee.^[42]

Chennai nằm trên bờ biển đông nam của Ấn Độ, thuộc miền đông bắc của bang Tamil Nadu. Thành phố nằm trên một đồng bằng ven biển bằng phẳng được gọi là Đồng bằng ven biển phía Đông, với độ cao trung bình là 6,7 m (22 ft) và điểm cao nhất là 60 m (200 ft).^[43][44] Đất của Chennai chủ yếu là đất sét, đá phiến sét và sa thạch.^[45] Đất sét nằm bên dưới phần lớn diện tích thành phố, các vùng đất cát nằm dọc theo bờ sông và bờ biển, tại đó nước mưa chảy tràn bị thẩm thấu nhanh chóng qua đất. Một số khu vực tại Nam Chennai có bề mặt đá cứng.^[46][47] Tính đến năm 2018, thành phố có độ che phủ xanh là 14,9%, các vùng nước ước tính chiếm khoảng 6% tổng diện tích và ít nhất 8% diện tích được phân loại là không gian mở.^[48]

Hai sông lớn chảy qua Chennai là sông Cooum (hay Koovam) chảy qua trung tâm và sông Adyar ở phía nam. Kênh đào Buckingham nằm sâu 4 km (2,5 mi) trong nội lục và đi song song với bờ biển, nối liền hai sông trên. Sông Kosasthaliyar đi qua rìa phía bắc của thành phố và đổ vào vịnh Bengal tại Ennore.^[49] Otteri Nullah là một dòng suối chảy theo hướng đông-tây đi qua phía bắc Chennai, và gặp kênh đào Buckingham tại cầu Basin.^[50] Mực nước ngầm tại Chennai trung bình cách mặt đất 4–5 m, và chủ yếu được bổ sung từ nước mưa.^[51] Trong số 24,87 km bờ biển của thành phố, có 3,08 km bị xói mòn, hiện tượng bồi tụ cát dọc theo bờ biển có thể nhận thấy tại bãi biển Marina và khu vực giữa cảng Ennore và sông Kosasthalaiyar.^[52]

Chennai được phân loại là nằm trong vùng địa chấn III, cho thấy nguy cơ thiệt hại từ động đất ở mức trung bình.^[53] Thành phố được cho là một địa điểm năng lượng địa nhiệt tiềm năng do đặc điểm vùng địa kiến tạo. Lớp vỏ có đá granit cũ có niên đại gần một tỷ năm, cho thấy từng có hoạt động núi lửa trong quá khứ, nhiệt độ dự kiến là từ 200 đến 300 °C ở độ sâu 4 đến 5 km.^[54]

Chennai có khí hậu khô và ẩm nhiệt đới mùa hè khô, được phân loại là As trong phân loại khí hậu Köppen.^[55] Thành phố nằm trên xích đạo nhiệt và cũng nằm trên bờ biển, giúp ngăn chặn nhiệt độ thay đổi lớn theo mùa.^[55] Thời điểm nóng nhất trong năm là từ tháng 4 đến tháng 6 với nhiệt độ trung bình khoảng 35–40 °C (95–104 °F).^[56] Nhiệt độ cao nhất ghi nhận được là 45 °C (113 °F) vào ngày 31 tháng 5 năm 2003.^[57] Thời gian lạnh nhất trong năm là vào tháng 12 – tháng 1, với nhiệt độ trung bình là 19–25 °C (66–77 °F), và nhiệt độ thấp nhất ghi nhận được là 13,9 °C (57,0 °F) vào ngày 11 tháng 12 năm 1895 và ngày 29 tháng 1 năm 1905.^[58]

Phần lớn lượng mưa tại Chennai đến từ gió mùa Đông Bắc trong khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 12. Lượng mưa trung bình hàng năm là khoảng 120 cm (47 in).^[59] Lượng mưa hàng năm cao nhất ghi nhận được là 257 cm (101 in) vào năm 2005.^[60] Gió thịnh hành tại Chennai thường có hướng tây nam trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 10, và có hướng đông bắc trong thời gian còn lại trong năm.^[61] Thành phố dựa vào những cơn mưa gió mùa hàng năm để bổ sung cho các hồ chứa nước.^[62] Lốc xoáy và áp thấp là đặc điểm phổ biến trong mùa gió mùa đông bắc.^[63] Ngập nước và lũ lụt xảy ra tại các vùng trũng thấp trong mùa gió mùa đông bắc, từng xảy lũ lụt quy mô lớn vào năm 2015 và 2023.^[64] Geography of Chennai

Một vùng cửa sông được bảo vệ tại Adyar là môi trường sống tự nhiên của một số loài chim, và động vật nói chung.^[65] Chennai cũng là một thành phố nổi tiếng về chim, với hơn 130 loài chim được ghi nhận trong thành phố.^[66] Các vùng đất ngập nước đầm lầy như Pallikaranai và các hồ cũng là nơi cư trú của một số loài chim di cư trong mùa gió mùa và mùa đông.^[67] Loài vích có nguy cơ tuyệt chủng ưa chuộng đẻ trứng vào mỗi mùa đông trên dải bờ biển phía nam của Chennai, từ Thiruvanmiyur đến Neelankarai.^[68] Vườn quốc gia Guindy là một khu vực được bảo vệ, và tại Công viên động vật học Arignar Anna có các hoạt động nghiên cứu và bảo tồn động vật hoang dã.^[69] Madras Crocodile Bank Trust là một trạm nghiên cứu bò sát học, nằm cách 40 km (25 mi) về phía nam của Chennai.^[70] Diện tích có cây che phủ của thành phố ước tính là khoảng 64,06 kilômét vuông (24,73 dặm vuông Anh), với 121 loài thuộc 94 chi và 42 họ, các loài chính là lim xẹt, sồi Ấn Độ và sầu đâu.^[71] Đường bờ biển và các vùng nước ven thành phố là nơi sinh sống của nhiều loài cá nước ngọt, nước mặn và sinh vật biển.^[72][73]

Chennai có nhiều hồ trải rộng khắp thành phố, nhưng quá trình đô thị hóa khiến cho các vùng nước và vùng đất ngập nước bị thu hẹp.^[74][75] Số lượng vùng đất ngập nước trong thành phố giảm từ 650 năm 1970 xuống còn 27 vào năm 2015.^[76] Gần một nửa số loài thực vật bản địa trong các vùng đất ngập nước của thành phố đã biến mất, diện tích có thảm thực vật thủy sinh bao phủ chỉ còn lại 25% so với trước.^[77] Sông Adyar và Cooum bị ô nhiễm nặng nề do nước thải và chất thải từ các nguồn sinh hoạt và thương mại.^[78][79] Hành vi lấn chiếm các vùng đất ngập nước khi phát triển đô thị đã cản trở tính bền vững của các vùng nước, và là nguyên nhân gây ra lũ lụt vào năm 2015 và 2023, và khủng hoảng khan hiếm nước vào năm 2019.^[80][81]

Quỹ Khôi phục sông Chennai do chính phủ Tamil Nadu thành lập từng tiến hành khôi phục sông Adyar.^[82] Tổ chức Bảo vệ môi trường Ấn Độ (E.F.I) là một nhóm tình nguyện hoạt động nhằm bảo tồn động vật hoang dã và phục hồi môi trường sống.^[83][84]

Bản mẫu:Historical population

Một cư dân của Chennai được gọi là Chennaite trong tiếng Anh.^[85][86] Theo điều tra năm 2011, thành phố có dân số 4.646.732 người, trên diện tích 174 kilômét vuông (67 dặm vuông Anh).^[87] Sau khi mở rộng thành phố lên 426 km², dân số trong địa giới mới của thành phố theo điều tra dân số năm 2011 là 6.748.026 người, và Hội đồng Thành phố Chennai được đổi tên thành Hội đồng Đại Chennai.^[8][4][88] Tính đến năm 2019^{[cập nhật]}, 712.000 (40%) trong số 1,788 triệu gia đình ở thành phố sống dưới mức nghèo khổ.^[89] Tính đến năm 2017^{[cập nhật]}, thành phố có 2,2 triệu hộ gia đình, với 40% cư dân không sở hữu nhà.^[90] Có khoảng 1.131 khu ổ chuột trong thành phố, có hơn 300.000 hộ gia đình.^[91]

Tiếng Tamil là ngôn ngữ chính của người dân Chennai, những người sử dụng tiếng Anh phần lớn là công nhân cổ trắng.^[92][93] Theo điều tra dân số năm 2011, số lượng người nói tiếng mẹ đẻ như sau: Tamil là ngôn ngữ được nói nhiều nhất với 3.640.389 (78,3%) cư dân, tiếp theo là tiếng Telugu (432.295), Urdu (198.505), Hindi (159.474) và Malayalam (104.994).^[94] Madras Bashai là một biến thể của tiếng Tamil được người dân trong thành phố sử dụng.^[95] Biến thể này có những từ vựng bắt nguồn từ các ngôn ngữ khác như tiếng Anh và tiếng Telugu.^[96]

Chennai là nơi có các cộng đồng dân tộc-tôn giáo đa dạng.^[98][99] Theo điều tra nhân khẩu năm 2011, đa số cư dân Chennai theo Ấn Độ giáo (80,73%), và 9,45% theo Hồi giáo, 7,72% theo Cơ đốc giáo, 1,27% theo tôn giáo khác và 0,83% không theo tôn giáo.^[97] Phần lớn cư dân thành phố là người Tamil, các nhóm thiểu số là người Telugu,^[100] người Marwar,^[101] người Gujarat,^[102] người Parsi,^[103] người Sindh,^[104] người Odia,^[105] người Goa,^[106] người Kannada,^[107] người Anh-Ấn,^[108] người Bengal,^[109] người Punjab,^[110] và người Malayalam.^[111] Thành phố cũng có lượng dân cư nước ngoài đáng kể.^[112][113] Tính đến năm 2001^{[cập nhật]}, trong số 2.937.000 người nhập cư trong thành phố, 61,5% đến từ các vùng khác của bang Tamil Nadu, 33,8% đến từ phần còn lại của Ấn Độ và 3,7% đến từ bên ngoài đất nước.^[114]

Hội đồng Đại Chennai (Greater Chennai Corporation) quản lý thành phố, tiền thân là "Hội đồng Madras" được thành lập từ năm 1688.^[115] Đây là hội đồng đô thị lâu đời nhất còn tồn tại ở Ấn Độ, và là hội đồng lâu đời thứ hai còn tồn tại trên thế giới.^[116] Năm 2011, thẩm quyền của Hội đồng Chennai được mở rộng từ 174 km² (67 dặm vuông Anh) lên 426 km² (164 dặm vuông Anh), chia thành ba khu vực Bắc, Nam và Trung và bao gồm 200 phường (ward).^[117][118] Các ủy viên hội đồng bầu ra thị trưởng để lãnh đạo hội đồng, các ủy viên này do người dân bầu chọn thông qua bỏ phiếu phổ thông.^[119][120]

Cơ quan phát triển đô thị Chennai (CMDA) là cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm quy hoạch và phát triển vùng đô thị Chennai, vùng này có diện tích 1.189 km² (^{[chuyển đổi: đơn vị bất ngờ]}) và bao gồm huyện Chennai cùng một phần các huyện Tiruvallur, Kanchipuram và Chengalpattu.^[121] Vùng đô thị này bao gồm bốn hội đồng thành phố, 12 khu tự quản và các panchayat nhỏ khác.^[5][122]

Chennai là thủ phủ của bang Tamil Nadu, có các trụ sở chính của cơ quan hành pháp và lập pháp của bang, chúng chủ yếu nằm trong các toà nhà văn phòng tại Pháo đài St George. Tòa án Cấp cao Madras là cơ quan tư pháp cao nhất trong bang, có thẩm quyền xét xử tại Tamil Nadu và Puducherry.^[123] Chennai có ba khu vực bầu cử nghị viện (Bắc Chennai, Trung Chennai và Nam Chennai) và bầu 24 đại biểu vào cơ quan lập pháp bang.^[124]

Cảnh sát Đại Chennai là cơ quan thực thi pháp luật chính trong thành phố, do một ủy viên (commissioner) cảnh sát lãnh đạo.^[125] Cảnh sát Đại Chennai là một bộ phận của Cảnh sát Tamil Nadu, và quyền kiểm soát hành chính thuộc về Bộ Nội vụ của Chính phủ Tamil Nadu.^[126][127] Cảnh sát giao thông thành phố Chennai, Cảnh sát giao thông Avadi và Cảnh sát giao thông Tambaram chịu trách nhiệm quản lý giao thông trong thành phố. Các vùng ngoại ô đô thị do Cảnh sát đô thị Chennai (Chennai Metropolitan Police) quản lý, đứng đầu là Ủy viên cảnh sát Chennai. Các huyện bên ngoài CMDA thuộc quyền quản lý của các sở cảnh sát tương ứng của các huyện Tiruvallur, Kanchipuram, Chengalpattu và Ranipet.^[128]

Tính đến năm 2021^{[cập nhật]}, Đại Chennai có 135 đồn cảnh sát trên khắp bốn khu vực với 20.000 nhân viên cảnh sát.^[129][130] Tính đến năm 2021^{[cập nhật]}, tỷ lệ tội phạm trong thành phố là 101,2 mỗi một trăm nghìn người.^[131] Nhà tù Trung tâm Madras là nhà tù chính, và là một trong những nhà tù lâu đời nhất tại Ấn Độ, nhưng bị phá bỏ vào năm 2009 và các tù nhân được chuyển đến Nhà tù Trung tâm Puzhal mới được xây dựng.^[132]

Thành phố từng là thủ phủ của tỉnh Madras thời thuộc địa, lãnh địa của tỉnh này chiếm một phần rộng lớn của cao nguyên Deccan. Chennai là một trung tâm chính trị thời thuộc địa, là nơi sản sinh ý tưởng về Đảng Quốc đại Ấn Độ. Một cuộc họp diễn ra sau hội nghị thần trí học được tổ chức tại thành phố vào tháng 12 năm 1884 đã hình thành ý tưởng này.^[133][134] Thành phố từng bảy lần tổ chức các hội nghị hàng năm của Đảng Quốc đại, đóng vai trò quan trọng trong phong trào độc lập Ấn Độ.^[135] Chennai cũng là nơi sản sinh các đảng chính trị cấp khu vực như Hiệp hội Phúc lợi Nam Ấn vào năm 1916, sau này trở thành Đảng Công lý và Dravidar Kazhagam.^[136][137] Chính trị thành phố có điểm đặc trưng là hoà trộn các đảng chính trị cấp khu vực và quốc gia.^[138] Trong thập niên 1920 và 1930, Phong trào Tự trọng nổi lên tại Madras, do Theagaroya Chetty và E. V. Ramaswamy dẫn đầu.^[139]

Đảng Quốc đại thống trị nền chính trị thành phố trong thập niên 1950 và 1960, dưới thời C. Rajagopalachari và sau là K. Kamaraj.^[140] Các cuộc khích động chống tiếng Hindi tạo điều kiện cho các đảng theo phong trào Dravida nổi lên, và Đảng Dravida Munnetra Kazhagam (DMK) thành lập chính phủ đầu tiên của họ dưới quyền C. N. Annadurai vào năm 1967. Năm 1972, do DMK chia rẽ nội bộ nên dẫn đến hình thành Anna Dravida Munnetra Kazhagam toàn Ấn (AIADMK) do M. G. Ramachandran lãnh đạo. Hai đảng Dravida này tiếp tục thống trị nền chính trị bầu cử, các đảng cấp quốc gia thường liên kết với họ trong tư cách là đối tác thứ yếu.^[141][142] Nhiều nhân vật điện ảnh đã trở thành chính trị gia và sau này là các bộ trưởng, bao gồm C. N. Annadurai, M. Karunanidhi, M. G. Ramachandran, Janaki Ramachandran và Jayalalithaa.^[143]

Vùng đô thị Chennai trải rộng trên năm khu vực bầu cử Quốc hội Ấn Độ và 28 khu vực bầu cử hội đồng lập pháp bang Tamil Nadu.^[144]

Thành phố có lịch sử từ nhiều thế kỷ, nên kiến trúc nơi đây có niên đại rộng. Các tòa nhà cổ nhất trong thành phố có niên đại từ thế kỷ thứ 6 đến thế kỷ thứ 8, như Đền Kapaleeshwar tại Mylapore và Đền Parthasarathy tại Triplicane, được xây dựng theo nhiều phong cách kiến trúc Dravida khác nhau, được phát triển dưới thời trị vì của các đế chế khác nhau.^[145] Trong kiến trúc Dravida, các ngôi đền thường là những mantapa lớn, có cổng hình kim tự tháp được gọi là Gopuram tại hàng rào hình tứ giác bao quanh ngôi đền.^[146][147] Gopuram là một tòa tháp hoành tráng thường được trang trí công phu tại lối vào của ngôi đền, tạo thành một đặc điểm nổi bật gọi là Koil và có nguồn gốc từ vương triều Pallava, vương triều này từng xây dựng nhóm công trình trong Khu quần thể kiến trúc Mahabalipuram.^[148][149] Khu vực xung quanh các ngôi đền vẫn còn có thể thấy kiến trúc Agraharam có liên quan, như các dãy nhà liền kề truyền thống.^[150] Chennai có số lượng toà nhà di sản cao thứ hai trong cả nước.^[151]

Do ảnh hưởng từ Đế quốc Mugal vào thời trung cổ và sau đó là Đế quốc Anh, kiến trúc thành phố có sự pha trộn giữa các phong cách Hindu, Hồi giáo và Gothic phục hưng, tạo thành kiến trúc Ấn-Saracen đặc trưng.^[152] Kiến trúc của một số trụ sở cơ quan theo phong cách Ấn-Saracen, Cung điện Chepauk do Paul Benfield thiết kế nằm trong số các tòa nhà Ấn-Saracen đầu tiên tại Ấn Độ.^[153] Các tòa nhà khác từ thời thuộc địa được thiết kế theo phong cách kiến trúc này bao gồm Pháo đài St. George (1640), Amir Mahal (1798), Bảo tàng Chính phủ (1854 ), Nhà Hiệu bộ Đại học Madras (1879), Hội trường công cộng Victoria (1886), Tòa án Cấp cao Madras (1892), Toà nhà Bharat Insurance (1897), Tòa nhà Ripon (1913), Trường Cao đẳng Kỹ thuật (1920) và Trụ sở Đường sắt Miền Nam (1921).^[154]

Các tòa nhà theo phong cách Gothic phục hưng bao gồm ga Chennai Trung tâm và ga Chennai Egmore. Nhà thờ Santhome do người Bồ Đào Nha xây dựng vào năm 1523, được cho là nơi lưu giữ hài cốt của Tôma Tông đồ, và được xây dựng lại vào năm 1893 theo phong cách tân Gothic.^[155] Vào đầu thế kỷ 20, trường phái Art Deco đã xâm nhập vào cảnh quan đô thị của thành phố, có các tòa nhà ở George Town như tòa nhà United India (hiện là trụ sở LIC) và tòa nhà Burma Shell (hiện nay là Tòa nhà Chennai) đều được xây dựng vào thập niên 1930, hay Tòa nhà Dare được xây dựng vào năm 1940.^[156] Sau khi Ấn Độ độc lập, chủ nghĩa hiện đại trỗi dậy tại thành phố. Tòa nhà LIC được hoàn thành vào năm 1959, đây là tòa nhà cao nhất Ấn Độ vào thời điểm đó, đánh dấu bước chuyển đổi từ xây bằng gạch và vôi sang cột bê tông.^[157]

Do có radar thời tiết tại cảng Chennai, thành phố đã cấm xây dựng các tòa nhà cao hơn 60 m trong bán kính 10 km đến tận năm 2009.^[158][157] Điều này khiến khu thương mại trung tâm của thành phố được mở rộng theo chiều ngang, không giống như các thành phố lớn khác. Trong khi đó, các toà nhà cao hơn bắt đầu mọc lên tại khu vực ngoại vi, tòa nhà cao nhất có độ cao 161 mét (528 ft).^[159]

1. ^ Sharma, Reetu (23 tháng 8 năm 2014). “Chennai turns 375: Things you should know about 'Gateway to South India'”. One India. Chennai. Truy cập ngày 20 tháng 3 năm 2021.
2. ^ Business America (bằng tiếng Anh). U.S. Department of Commerce. 1997. tr. 14.
3. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên HC
4. ^ ^{a b c} “Chennai city just got bigger”. The Times of India. 30 tháng 12 năm 2009. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
5. ^ ^{a b} “CMDA, about us”. CMDA. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
6. ^ Cities having population 1Lakh and above (PDF) (Bản báo cáo). The Registrar General & Census Commissioner, Government of India. 2011. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 7 tháng 5 năm 2012. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2011.
7. ^ ^{a b c} Census 2011: Population of cities in India (Bản báo cáo). Government of India. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2012.
8. ^ ^{a b} “About Chennai district”. Government of Tamil Nadu. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
9. ^ Jones, Daniel (2003) [1917], Roach, Peter; Hartmann, James; Setter, Jane (biên tập), English Pronouncing Dictionary, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 3-12-539683-2
10. ^ ^{a b} “District Profile, Chennai”. Government of Tamil Nadu. Truy cập ngày 27 tháng 11 năm 2023.
11. ^ C S Srinivasachari (1939). History of the City of Madrae third-largest economys. P Varadachary and co. tr. 63–69.
12. ^ S. Muthiah (2008). Madras, Chennai: A 400-year Record of the First City of Modern India. Palaniappa Brothers. ISBN 978-81-8379-468-8.
13. ^ Muthiah, S. (4 tháng 3 năm 2012). “The 'Town Temple' resurrected”. The Hindu. Chennai, India. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 3 năm 2012.
14. ^ Krishnamachari, Suganthy (21 tháng 8 năm 2014). “Madras is not alien”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 1 năm 2021.
15. ^ Krishnamachari, Suganthy (21 tháng 8 năm 2014). “Madras is not alien”. The Hindu (Friday Review). Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2015.
16. ^ The Geography of India: Sacred and Historic Places. Britannica Educational Publishing. 2011. ISBN 978-1-61530-202-4.
17. ^ ^{a b c d} “Origin of the Name Madras”. Corporation of Madras. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2023.
18. ^ Tharoor, Shashi (6 tháng 9 năm 2002). “In India's name game, cities are the big losers”. International Herald Tribune. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
19. ^ “Madras nalla Madras!”. The Hindu. 9 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
20. ^ “Road workers stumble upon ancient grinding stone in Pallavaram”. The Times of India. 19 tháng 9 năm 2010. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
21. ^ Awakening Indians to India (Hard Bound). Central Chinmaya Mission Trust. 2008. tr. 215. ISBN 978-81-7597-433-3.
22. ^ ^{a b c} “Chennai, history”. Government of Tamil Nadu. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
23. ^ Daniélou, Alain; Hurry, Kenneth (2003). A brief history of India. Alain Daniélou. tr. 173. ISBN 978-1-59477-794-3.
24. ^ “Chola, Vijayanagara period copper coins found on riverbed”. The Times of India. 9 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2023.
25. ^ Rao, Velcheru Narayana; Shulman, David; Subrahmanyam, Sanjay (1998). Symbols of substance : court and state in Nayaka period Tamilnadu. Oxford : Oxford University Press, Delhi. tr. xix, 349 p., [16] p. of plates : ill., maps ; 22 cm. ISBN 0-19-564399-2.
26. ^ Thilakavathy, M.; Maya, R. K. (5 tháng 6 năm 2019). Facets of Contemporary history (bằng tiếng Anh). MJP Publisher. tr. 583.
27. ^ Frykenberg, Robert Eric (26 tháng 6 năm 2008). Christianity in India: From Beginnings to the Present (bằng tiếng Anh). OUP Oxford. ISBN 978-0-1982-6377-7.
28. ^ Roberts J. M. (1997). A short history of the world. Helicon publishing Ltd. tr. 277. ISBN 978-0-1951-1504-8.
29. ^ Wagret, Paul (1977). Nagel's encyclopedia-guide. India, Nepal. Geneva: Nagel Publishers. tr. 556. ISBN 978-2-8263-0023-6. OCLC 4202160.
30. ^ Tucker, Spencer C. (2010). A global chronology of conflict. ABC—CLIO. tr. 756. ISBN 978-1-85109-667-1.
31. ^ S., Muthiah (21 tháng 11 năm 2010). “Madras Miscellany: When Pondy was wasted”. The Hindu. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
32. ^ Radhey Shyam Chaurasia (2002). History of Modern India:1707 A.D. to 2000 A.D. Atlantic Publishers and Distributors. tr. 94. ISBN 978-81-269-0085-5.
33. ^ “Madras Presidency”. Britannica. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
34. ^ Marshall Cavendish Corporation (2007). World and Its Peoples: Eastern and Southern Asia. Marshall Cavendish. tr. 442. ISBN 978-0-7614-7645-0.
35. ^ Gill, B. (2001). Surveying Sir George Everest (PDF). Professional Surveyor Magazine (Bản báo cáo). Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2023.
36. ^ Wallach, Bret (2005). Understanding the cultural landscape. The Guilford Press. tr. 195. ISBN 978-1-59385-119-4.
37. ^ “Madras Renamed Tamil Nadu”. Hubert Herald. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
38. ^ Murthy, Chippada Suryanarayana (1984). Andhra Martyr Amarajeevi Potti Sriramulu (bằng tiếng Anh). International Telugu Institute.
39. ^ V. Shoba (14 tháng 8 năm 2011). “Chennai says it in Hindi”. The Indian Express. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
40. ^ “Madras renamed Chennai”. mapsofindia.com. 17 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
41. ^ Altaff, K; J Sugumaran, Maryland S Naveed (10 tháng 7 năm 2005). “Impact of tsunami on meiofauna of Marina beach, Chennai, India”. Current Science. 89 (1). Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
42. ^ “Tamil Nadu government pegs flood damage at Rs 8,481 crore, CM Jayalalithaa writes to PM Modi”. DNA. 23 tháng 11 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 9 năm 2020.
43. ^ Human Development Report, Chennai (PDF) (Bản báo cáo). Government of Tamil Nadu. tr. 4. Truy cập ngày 1 tháng 11 năm 2023.
44. ^ Pulikesi, M; P. Baskaralingam; D. Elango; V.N. Rayudu; V. Ramamurthi; S. Sivanesan (25 tháng 8 năm 2006). “Air quality monitoring in Chennai, India, in the summer of 2005”. Journal of Hazardous Materials. 136 (3): 589–596. doi:10.1016/j.jhazmat.2005.12.039. PMID 16442714. Chennai is fairly low–lying, its highest point being only 300 m (980 ft) above sea level is a rugged barren hill opposite to the Airport called Pallavapuram Hill.
45. ^ “Practices and Practitioners”. Centre for Science and Environment. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
46. ^ “Quality of groundwater better this year”. The Times of India. 29 tháng 1 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
47. ^ Lakshmi, K. (28 tháng 8 năm 2012). “Tardy monsoon: Chennai water table rises only marginally”. The Hindu. Chennai. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 9 năm 2020. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
48. ^ Lopez, Aloysius Xavier (31 tháng 8 năm 2018). “A Rs. 228-cr. project to take city's green cover to 20%”. The Hindu. Chennai: Kasturi & Sons. tr. 4. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2018.
49. ^ “Welcome to University of Madras – 154 years of Excellence”. UNOM. 2 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 10 tháng 6 năm 2013.
50. ^ “Residents along Otteri Nullah complain of pollution, health risk and flooding”. The Hindu. 3 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
51. ^ Raghavan, Susheela; Narayanan, Indira (2008). “Chapter 1: Geography”. Trong S.Muthiah (biên tập). Madras, Chennai: A 400-year Record of the First City of Modern India, Volume 1. Palaniappa Brothers. tr. 13. ISBN 978-81-8379-468-8.
52. ^ Lakshmi, K. (10 tháng 11 năm 2018). “T.N. lost 41% shoreline to erosion: study”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2018.
53. ^ John, Ekatha Ann (29 tháng 9 năm 2012). “Disaster body for panel to monitor highrises in Chennai”. The Times of India. Chennai. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
54. ^ Yadav, Priya (10 tháng 1 năm 2013). “Soon, power from ancient rocks”. The Times of India. Chennai. Truy cập ngày 10 tháng 1 năm 2023.
55. ^ ^{a b} “About Chennai” (PDF). Chennai Metropolitan Development Authority. tr. 28. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
56. ^ “Heat may gradually relent over most parts of the State after June 18, says IMD”. The Hindu. 15 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2023.
57. ^ “Climatology tables:Extremes till 2012” (PDF). India Meteorological Department. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2023.
58. ^ “Climatology tables:Normal 1981-2010” (PDF). India Meteorological Department. tr. 279. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2023.
59. ^ “Ground Water Brochure, Chennai” (PDF). Central Ground Water Board. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
60. ^ “Northeast monsoon dumps 57% excess rainfall in Tamil Nadu in 2021”. Deccan Herald. 31 tháng 12 năm 2021. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2022.
61. ^ “Easterly, southeasterly winds keep city cool”. The Times of India. 1 tháng 5 năm 2007. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
62. ^ Northeast Monsoon, 2022 (PDF) (Bản báo cáo). India Meteorological Department Regional Meteorological Center. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2023.
63. ^ “NE monsoon sets in, brings in copious rains”. Rediff.com. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 9 năm 2020.
64. ^ “Chennai Flooded, 2015 All Over Again! Cyclonic Storm Michaung to blame or infrastructure”. Times Now. 4 tháng 12 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 12 năm 2023. Truy cập ngày 5 tháng 12 năm 2023.
65. ^ S. Theodore Baskaran (2008). “Chapter 2: Wildlife”. Trong S. Muthiah (biên tập). Madras, Chennai: A 400-year Record of the First City of Modern India, Volume 1. Palaniappa Brothers. tr. 55. ISBN 978-81-8379-468-8. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
66. ^ G. Thirumalai and S. Krishnan (tháng 7 năm 2005). Pictorial Handbook: Birds Of Chennai. Kolkata: Zoological Survey of India.
67. ^ “Wetlands in Tamil Nadu” (PDF). Tamil Nadu State Dept. of Environment and Related Issues. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 21 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
68. ^ “Good nesting season of Olive Ridley turtles ends along Chennai's coast”. The Hindu. 23 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
69. ^ “Wildlife centre at Vandalur zoo replaces safari”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
70. ^ “Madras Crocodile Bank Trust and its partner NGOs in India working to raise awareness on snakebites”. The Hindu. 22 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 29 tháng 8 năm 2022.
71. ^ “Tree cover in city is only around 15%”. The Hindu. Chennai. 11 tháng 2 năm 2018. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2018.
72. ^ Fisheries policy note (PDF) (Bản báo cáo). Government of Tamil Nadu. Truy cập ngày 29 tháng 8 năm 2022.
73. ^ “Species persistence: a re-look at the freshwater fish fauna of Chennai, India”. Journal of Threatened Taxa. Truy cập ngày 1 tháng 8 năm 2023.
74. ^ “Vanishing wetlands”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
75. ^ Lakshmi, K. (1 tháng 4 năm 2018). “The vanishing waterbodies of Chennai”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2018.
76. ^ “Next time by water”. The Economist. ISSN 0013-0613. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 10 năm 2020. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2015.
77. ^ K., Lakshmi (20 tháng 1 năm 2019). “Indigenous flora in city wetlands under threat”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2019.
78. ^ “Adyar River pollution”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
79. ^ “Couvum River pollution”. The Times of India. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
80. ^ V, Jinoy Jose P (18 tháng 6 năm 2019). “Living without water in Chennai”. The Hindu (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2019.
81. ^ Nagarajan, Ganesh; Megson, Jody; Wu, Jin (3 tháng 2 năm 2021). “How One of the World's Wettest Major Cities Ran Out of Water”. Bloomberg News (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 15 tháng 2 năm 2021.
82. ^ “Muck in Chennai rivers to turn into manure”. The Times of India. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 1 năm 2016. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
83. ^ “More citizens initiative for restoring water bodies”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
84. ^ “Water security mission to watch out for city's needs”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
85. ^ Lakshmi, C. S. (1 tháng 1 năm 2004). The Unhurried City: Writings on Chennai. Penguin Books India. tr. 11. ISBN 978-0-14-303026-3.
86. ^ Bergman (2003). Introduction to Geography. Pearson Education. tr. 485. ISBN 978-81-317-0210-9.
87. ^ Smart Cities Mission (PDF) (Bản báo cáo). Government of India. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
88. ^ “Chennai Corporation is re-christened Greater Chennai Corporation”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 10 năm 2020. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2016.
89. ^ “Number of people below the poverty line to increase in city”. The Hindu. Chennai: Kasturi & Sons. 13 tháng 5 năm 2019. tr. 3. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 10 năm 2020. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2019.
90. ^ Xavier Lopez, Aloysius (26 tháng 8 năm 2017). “The shelter stalemate”. The Hindu. Chennai. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 30 tháng 9 năm 2017.
91. ^ “Slum Clearance plan” (PDF). Government of Tamil Nadu. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2023.
92. ^ Siddique, Zahra (2008). Ethnicity, Race and Gender in the Labor Market. tr. 30. ISBN 978-0-549-50781-9.
93. ^ Getter, Joseph; B.Balasubrahmaniyan (29 tháng 9 năm 2008). “Tamil Film Music: Sound and Significance”. Trong Slobin, Mark (biên tập). Global Soundtracks: Worlds of Film Music. Wesleyan University Press. tr. 119. ISBN 978-0-8195-6882-3.
94. ^ Census India Catalog (Bản báo cáo). Government of India. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
95. ^ Smirnitskaya, Anna (tháng 3 năm 2019). “Diglossia and Tamil varieties in Chennai”. Acta Linguistica Petropolitana (3): 318–334. doi:10.30842/alp2306573714317. Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2022.
96. ^ Vijayakrishnan, K. G. (1995). “Compound Typology in Tamil”. Theoretical perspectives on word order in South Asian languages. Centre for Study of Language. tr. 263–264. ISBN 9781881526490.
97. ^ ^{a b} “Population By Religious Community – Tamil Nadu” (XLS). Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India. 2011. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2015.
98. ^ “The magic of melting pot called Chennai”. The Hindu. 19 tháng 12 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
99. ^ “A different mirror”. The Hindu. 25 tháng 8 năm 2016. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2023.
100. ^ “'Telugu Speaking People in TN are Not Aliens'”. New Indian Express. 18 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2023.
101. ^ “From Rajasthan with love”. New Indian Express. 6 tháng 11 năm 2023. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2023.
102. ^ “Go Gujrati this navratri”. New Indian Express. 20 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2023.
103. ^ “The Parsis of Madras”. Madras Musings. XVIII (12). 15 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
104. ^ “Sindhis to usher in new year with fanfare”. The Times of India. 24 tháng 3 năm 2012. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
105. ^ “Why Oriyas find Chennai warm and hospitable”. The Times of India. 12 tháng 5 năm 2012. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
106. ^ “Goan spirit in Chennai”. The Hindu. 18 tháng 12 năm 2000. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
107. ^ “Chennai's Kannadigas not complaining”. The Times of India. 5 tháng 4 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 6 năm 2018. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
108. ^ “The Anglo-Indians of Chennai”. Madras Musings. XX (12). 15 tháng 10 năm 2010. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
109. ^ “A slice of Bengal in Chennai”. The Times of India. 22 tháng 10 năm 2012. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
110. ^ B.R., Madhu (16 tháng 9 năm 2009). “The Punjabis of Chennai”. Madras Musings. XX (12). Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2012.
111. ^ “Chennai Malayalee Club leads Onam 2023 celebrations”. Media India. 1 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2023.
112. ^ “When Madras welcomed them”. Deccan Chronicle. 27 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2023.
113. ^ “Deepavali, the expat edition”. New Indian Express. 24 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2023.
114. ^ “Demography of Chennai” (PDF). Chennai Metropolitan Development Authority. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
115. ^ S.Muthiah (2008). Madras, Chennai: A 400-year Record of the First City of Modern India, Volume 1. Palaniappa Brothers. tr. 217. ISBN 978-81-8379-468-8.
116. ^ “Chennai, the 2nd oldest corporation in the world”. The Hindu. Chennai. 29 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
117. ^ “Scope of digital mapping exercise in city likely to be enlarged”. The Hindu. 24 tháng 12 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
118. ^ “Chennai ward map”. Chennai Corporation. 12 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
119. ^ “Executive Chart” (PDF). Corporation of Chennai. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
120. ^ “Chennai to get its youngest and first Dalit woman as mayor; meet R Priya”. Hindustan Times (bằng tiếng Anh). 3 tháng 3 năm 2022. Truy cập ngày 1 tháng 10 năm 2022.
121. ^ Srivathsan, A (19 tháng 9 năm 2013). “Indecisiveness keeps urban projects on hold”. The Hindu. Chennai. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2013.
122. ^ “About Corporation of Chennai”. Greater Chennai Corporation. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
123. ^ “Madras High Court”. Government of India. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2023.
124. ^ “List of TN Assembly constituencies”. Election Commission of India. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
125. ^ “Tamil Nadu police, history”. Tamil Nadu Police. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
126. ^ “Home, Prohibition and Excise Department”. Government of Tamil Nadu. Truy cập ngày 17 tháng 12 năm 2013.
127. ^ “Chennai Metro Police”. Tamil Nadu Police. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
128. ^ The Tamil Nadu Town and Country Planning Act, 1971 (Tamil Nadu Act 35 of 1972) (PDF) (Bản báo cáo). Government of Tamil Nadu. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2015.
129. ^ “Greater Chennai Police may be bifurcated”. The Hindu. 14 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2023.
130. ^ “Greater Chennai Corporation”. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2023.
131. ^ “With 2nd rank, Chennai at Delhi's heels in crime rate among major Indian metro cities, reveals NCRB data”. Times Now. 16 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2023.
132. ^ “150-yr-old Central prison closed for good”. The Times of India. 19 tháng 1 năm 2009. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
133. ^ Sitaramayya, Pattabhi (1935). The History of the Indian National Congress. Working Committee of the Congress.
134. ^ Bevir, Mark (2003). “Theosophy and the Origins of the Indian National Congress”. International Journal of Hindu Studies. University of California, Berkeley. 7 (1–3): 14–18. doi:10.1007/s11407-003-0005-4. S2CID 54542458.
135. ^ Irschick, Eugene F. (1969). Political and Social Conflict in South India; The non-Brahmin movement and Tamil Separatism, 1916–1929. University of California Press. ISBN 978-0-8364-1918-4. OCLC 249254802.
136. ^ Taylor, Richard Warren (1982). Religion and Society: The First Twenty-five Years, 1953–1978. Christian Literature Society (for the Christian Institute for the Study of Religion and Society, Bangalore). tr. 242. OCLC 9007066.
137. ^ Rajaraman, P. (1988). The Justice Party: a historical perspective, 1916–37. Poompozhil Publishers. ch. 4 (Ideology, Organisation and Programme of the Justice Party). OCLC 20453430.
138. ^ Ralhan, O.P. (2002). Encyclopedia of Political Parties. Print House. tr. 180–199. ISBN 978-8-1748-8287-5.
139. ^ “A century of reform”. The Indian Express. 22 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2023.
140. ^ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam (biên tập). India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. tr. 164. ASIN B003DXXMC4.
141. ^ Wyatt, A.K.J. (2002). “New Alignments in South Indian Politics: The 2001 Assembly Elections in Tamil Nadu”. Asian Survey. University of California Press. 42 (5): 733–753. doi:10.1525/as.2002.42.5.733. hdl:1983/1811.
142. ^ S. Viswanathan (7 tháng 12 năm 2009). “Language issue again: the need for a clear-headed policy”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 1 năm 2010. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
143. ^ Ellens, Dan; Srinivas, Lakshmi (2005). A Time for India. Vantage Press. ISBN 978-0-533-15092-2.
144. ^ “Chennai Metropolitan Area – Profile”. Chennai Metropolitan Development Authority. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
145. ^ Kamath, Rina (2000). Chennai. Chennai: Orient Longman Limited. tr. 31–33. ISBN 978-81-250-1378-5.
146. ^ Fergusson, James (1997) [1910]. History of Indian and Eastern Architecture (ấn bản thứ 3). New Delhi: Low Price Publications. tr. 309.
147. ^ Ching, Francis D.K.; và đồng nghiệp (2007). A Global History of Architecture. New York: John Wiley and Sons. tr. 762. ISBN 978-0-4712-6892-5.
148. ^ Lochtefeld, James G. (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M. The Rosen Publishing Group. tr. 399. ISBN 978-0-8239-3179-8.
149. ^ “Group of Monuments at Mahabalipuram”. UNESCO World Heritage Centre. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 3 tháng 4 năm 2022.
150. ^ Sujatha, R. (29 tháng 4 năm 2012). “Agraharam – time virtually stands still here”. The Hindu. Chennai. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
151. ^ Ravishankar, Sandhya (6 tháng 9 năm 2007). “No fire safety norms at Chennai heritage buildings”. IBN Live. Chennai: CNN-IBN. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
152. ^ Bản mẫu:Citel journal
153. ^ “Indo-saracenic Architecture”. Henry Irwin, Architect in India, 1841–1922. higman.de. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
154. ^ Jeyaraj, George J. “Indo Saracenic Architecture in Channai” (PDF). CMDA. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
155. ^ “Santhome Cathedral”. Tamil Nadu tourism. Chennai Magic. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
156. ^ “Art Deco Style Remains, But Elements Missing”. The New Indian Express. 2 tháng 9 năm 2014. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
157. ^ ^{a b} “Chennai looks to the skies”. The Hindu. Chennai. 31 tháng 10 năm 2014. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
158. ^ Koshy, Jacob P. (13 tháng 12 năm 2007). “Doppler radar may put cap on building heights”. Livemint. New Delhi. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2012.
159. ^ “Living in a city within a city: How is SPR City redefining the residential market?”. The Times of India. Chennai. 30 tháng 5 năm 2019. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2020.

Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “lower-alpha”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="lower-alpha"/> tương ứng, hoặc thẻ đóng </ref> bị thiếu