Mustafa Fehmi Kubilay: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
→Mirası ve anılması: Kaynak eklendi. |
→Mirası ve anılması: Kaynak eklendi. |
||
| 29. satır: | 29. satır: | ||
=== Destanlar === |
=== Destanlar === |
||
* [[Fazıl Hüsnü Dağlarca]] - Kubilay Destanı<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/mehmet-sakir-ors/kubilay-olayi-unutulmamali-2154377|başlık=‘Kubilay olayı’ unutulmamalı|erişimtarihi=2024-01-09|dil=tr|çalışma=www.cumhuriyet.com.tr}}</ref> |
|||
* [[Fazıl Hüsnü Dağlarca]] - Kubilay Destanı |
|||
== Galeri == |
== Galeri == |
||
Sayfanın 18.48, 9 Ocak 2024 tarihindeki hâli
| Mustafa Fehmi Kubilay | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 15 Kasım 1906 Kozan, Adana |
| Ölüm | 23 Aralık 1930 (24 yaşında) Menemen, İzmir, Türkiye |
| Defin yeri | Şehit Kubilay Anıtı, Menemen |
| Bağlılığı |  Türkiye |
| Rütbesi | Asteğmen |
| Birimi | 43. Piyade Alayı |
| Ailesi | |
| Babası | Hüseyin Karavana |
| Annesi | Zeynep Hanım |
| Eşi | Fatma Vedide (e. 1928; b. 1929) |
| Çocukları | Vedat Aktuğ Kubilay (1929–2002) |
Mustafa Fehmi Kubilay (15 Kasım 1906, Adana – 23 Aralık 1930, İzmir), Türk öğretmen ve asteğmen. Kubilay Olayı olarak tanımlanan ve Menemen'de Mustafa Fehmi Kubilay, Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki'nin 23 Aralık 1930'da cumhuriyet karşıtı bir grup tarafından öldürülmesiyle başlayan ve faillerin (ve ilgili görülenlerin) yargılanmasıyla devam eden, Ocak–Şubat 1931 aylarını kapsayan olaylar zincirinin simgesi olan Türk askeridir.
Biyografi
Hüseyin Karavana ve Zeynep Hanım'ın çocukları olan Fatma, Demir ve Ali'nin ardından, 15 Kasım 1906 tarihinde Adana'nın Kozan ilçesinde dünyaya gelen Kubilay, ailesiyle birlikte 1912'de İzmir'e göç etti. Daha sonra, akrabalarının da bulunduğu Aydın'a taşındılar. Kubilay, Aydın'da temel eğitimini aldıktan sonra, 1919'da Yunan isyanlarının belirtileri ortaya çıkınca ailesiyle birlikte Antalya'ya göç etmek zorunda kaldı. Ancak, taşındıktan kısa bir süre sonra babasını hayatını kaybetti.[1][2]
Antalya'da Darülmuallimin'in üçüncü sınıfındayken, okulun kapanması üzerine ailesiyle birlikte tekrar İzmir'e döndü. İzmir'de eğitimine devam eden Kubilay, özellikle tarih derslerine olan ilgisi ve Kubilay Han'a duyduğu hayranlık nedeniyle, arkadaşları tarafından "Kubilay" lakabıyla anılmaya başlandı. Bu lakap, onun yaşamında önemli bir yer tutacak ve adı Mustafa Fehmi Kubilay olarak anılacaktır.[1][3]
Birkaç arkadaşıyla birlikte katıldığı bir olay nedeniyle Bursa Muallim Mektebi'ne yönlendirilen Kubilay, 1926'da buradan mezun oldu. 1 Eylül 1926'da, ilk görev yeri olan Aydın'ın Sultanhisar Mektebi'ne atandıktan. İki ay sonra, Aydın'ın Gazipaşa Mektebi'ne geçer. Bu okulda tanıştığı öğretmen arkadaşı Fatma Vedide Hanım'la 1928'de evlenir. Sarayiçi Mahallesi'ndeki küçük evlerinde, 10 Mayıs 1929'da oğlu Vedat dünyaya gelmiştir.[1]
Ancak, kısa bir süre sonra ortaya çıkan şiddetli geçimsizlik nedeniyle Kubilay, Aralık 1929'da boşanma davası açar ve evlilik hukuken sona erer. Gazipaşa Mektebi'ndeki sicil kayıtlarına göre, emaneten lüzum görülmesi üzerine, 1 Ekim 1929'da buradan ayrılır. Vedide Hanım Ayvalık'a, Kubilay ise İzmir Gaziemir'e tayin edilir. Bu sürecin ardından, kısa süreli acemi birliği görevini tamamlar ve İstanbul Harbiye Mektebi'ne dağıtımı yapılır. Askerliğinin son bölümünü tamamlaması için Menemen'de bulunan 43. Piyade Alayı'na yedek subay olarak atanmıştır.[1][4]
Öldürülmesi
23 Aralık 1930'da Menemen'de altı kişilik silahlı bir grup tarafından şeriat talebiyle başlatılan isyanda bayrak dikerek halkı etrafına toplamaya çalışan kişilere güvenlik güçlerinin müdahale etmesi sonucunda Kubilay'ın da aralarında olduğu birçok kişi öldü.
Mirası ve anılması
Menemen Olayı'nın izleri toplumsal bellekte yer etmiş ve Asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay, "Devrim Şehidi" olarak simgeleşmiştir. Her sene 23 Aralık'ta Kubilay Olayı ile ilgili olarak çeşitli yayın organlarında konu ile ilgili makaleler yayımlanmakta, olay lanetlenmekte ve Mustafa Fehmi Kubilay için anma törenleri düzenlenmektedir.[5][6][7]
Bursa'da ''Şehit Öğretmen Kubilay Anadolu Lisesi'' ve Adana ve Ankara'da ''Şehit Kubilay İlkokulu'' Bulunmaktadır.[8][9][10] Adana'nın Kozan ilçesinde ''Kubilay Parkı'' isminde bir park,[11] Aydın'ın Efeler ilçesinde bir büst,[12] İzmir Menemen'de ''Şehit Kubilay Köprülü'' isimli kavşak bulunmaktadır.[13] Ankara'da Şehit Kubilay semti ve aynı isimde konak bulunmaktadır.[14] Ayrıca İzmir Menemen'de düzenlenen 23 Aralık 2023 tarihindeki koşu etkinliği, Kubilay'a adanmıştır.[15]
Şarkılar
- Cem Karaca - Bir Öğretmene Ağıt
Filmler
- Kubilay - (Yönetmen: Ahmet Faik Akıncı, Yapım yılı: 2010)
- Kubilay rolünü Arda Kural oynamıştır.[16]
Destanlar
- Fazıl Hüsnü Dağlarca - Kubilay Destanı[17]
Galeri
-
Mustafa Fehmi Kubilay. -
Mustafa Fehmi Kubilay, ayakta duran arka sıradan en sağdaki. -
Mustafa Fehmi Kubilay, en öndeki üçlü grubun ortasındaki. -
Mustafa Fehmi Kubilay'ın İzmir Menemen'deki heykeli.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d öZ, Eyüp (30 Haziran 2015). "Yasak Bir Hafızayla Yüzleşmek : Menemen Olayı İrtica mı, Komplo mu ?". FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. 0 (5). doi:10.16947/fsmiad.74718. ISSN 2148-2217.
- ^ Kubilay Olayı ve Tarikat Kampları. Hikmet Çetin Kaya. 2 Mart 2012. ISBN 9789757720065.
- ^ Aykaç, Necdet (1 Nisan 2009). "Yönetsel Alanda Değişimler ve Devrim Hareketlerine Karşı Gerici Tepkiler "Serbest Cumhuriyet Fırkası - Menemen Olayı"". Atatürk Yolu Dergisi. 11 (44): 581-625. doi:10.1501/Tite_0000000305. ISSN 1303-5290.
- ^ Dural, Baran; Dural, A. Baran (2007). His story: Mustafa Kemal and turkish revolution. New York: iUniverse. ISBN 978-0-595-85604-6.
- ^ Aydınlık (23 Aralık 2023). "Kubilay'ın izinde Aydın sokaklarında". https://www.aydinlik.com.tr/haber/kubilayin-izinde-aydin-sokaklarinda-441377. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
|çalışma=dış bağlantı (yardım) - ^ "Asteğmen M. Fehmi Kubilay, Bekçi Hasan ve Şevki Bey'i Anma Töreni". www.menemen.gov.tr. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "Şehit Kubilay'ı andık". www.hurriyet.com.tr. 24 Aralık 2000. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI BURSA / YILDIRIM / Şehit Öğretmen Kubilay Anadolu Lisesi". sehitogretmenkubilay.meb.k12.tr. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ADANA / KOZAN / Şehit Kubilay İlkokulu". sehitkubilay.meb.k12.tr. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ANKARA / KEÇİÖREN / Şehit Kubilay İlkokulu". sehitkubilayilkokulu.meb.k12.tr. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "Şehit Asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay, memleketi Kozan'da, adına yapılan parktaki anıtı önünde anıldı". Bengü Türk - Milletin Televizyonu. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "Efeler'de Asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay anıtı açıldı". Aydın Haber, Son Dakika Aydın Haberleri | Aydinpost.com. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "Menemen'e Şehit Kubilay Köprülü Kavşağı". Yeniasir. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "Şehit Kubilay Mahalle Konağı tamamlandı | Keçiören Beledyesi". kecioren.bel.tr. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "Devrim şehidi Kubilay anısına 10 kilometrelik koşu". Medya Ege. 20 Aralık 2023. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "Asteğmen Kubilay sinemada tartışması gündemde". CNN TÜRK. 2016-06-24. Erişim tarihi: 2024-01-09.
- ^ "'Kubilay olayı' unutulmamalı". www.cumhuriyet.com.tr. Erişim tarihi: 2024-01-09.
