Félix Houphouët-Boigny: Unterschid zwische dr Versione

Versionsgeschichte interaktiv durchsuchen

[Entwurfsversion]

← Vorderi Änderig Nächschti Änderig →

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt

VisuellWikitext

Inline

Version vo 23:47, 2. Mär. 2006

De Félix Houphouët-Boigny [feˈliks ufwɛbwaˈɲi] (* 18 octóber 1905 i Yamoussoukro; † 7 december 1993) isch fo 1960 bis 1993 de érste president for Elfebeikyste gsí.

Docter

De Houphouët-Boigny stammt us ere vólhábige pflanzerfamilie ir damalige franzoesische coloní. Nam schuelbsuech ir damalige houptstadd Bingerville, het aer di medicínischi academí fo Dakar bsuecht. Aer het im 1925 sís exáme als assistenzdocter gmacht und het bis 1940 practiciert.

Polítiker

Ir Elfebeikyste

Im 1939 isch aer hyiptling vórde und het sich als pflanzer betáetigt. D' discriminierig fo africánische pflanzer het in ferálât 1944 ds Syndicat Agricole Africain (SAA), ds africánische búresyndicát, z' grynde. Als fórsitsige fo daere organisatión mit oeppe 20'000 - meistens vólhábigi - mitglider het aer yber e landesvíti polítischi básis ferfyegt. E álige isch d' bekaempfig for zvangsârbeit vo uf file plantáge practiciert vórde isch.

Us daere organisatión isch am aendi fom 1945 d' partí Parti Démocratique de la Côte d'Ivoire (PDCI) fyregange vo di bishaer laendlichi básis fom Houphouët-Boigny um intellectuelli und studente us Abidjan ervítert het.

I Frankrích

Bi de vále zu de ferfassigsgáeïge fersammlige i Paris isch aer im november 1945 und im juni 1946 als abgórdnete gváelt vórde. I Paris het aer sich mit de communiste ferbyndete „Republikánische Viderstandsunión“ ágschlosse. Nadaem de érste entvurf fyr d' ferfassig for IV republík ime referendum gschíteret gsí isch, und de zveite entvurf veniger raecht fyr d' ybersébiet fórgsé het, heind sich di africánische abgórdnete im octóber 1946 i Bamako fersammlet. Det isch de Houphouët-Boigny zum fórsitsige for sammligsbevegig Rassemblement Démocratique Africain (RDA) gváelt vórde. Di meiste fyerige persóne fom franzoesische Africa ghóere daere bevegig á. Bi de vále fom november 1946 isch aer abgórdnete for nationálfersammlig vórde. Nam ússcheide fo de communiste us de regierig isch d' RDA unter druck fo de coloniálbehóerde grâte. Na bluetige urue ir Elfebeikyste isch gaege de Houphouët-Boigny am 24 január 1950 e haftbefáel erlâ vórde. Aber síni parlamentárischi immunitáet het in gschytset. Ir mitti fo de 1950er jâr het aer sich fo de communiste vaegorientiert und het sich fo nún á zu polítiker vi em Robert Schuman und em François Mitterrand higorientiert. Im 1956 isch aer minister vórde und het mit em Gaston Defferre ar loi cadre gârbeitet, ar rámegsetsgaebig fyr di franzoesische ybersébiet.

Nam collaps for IV republick isch aer ar úsârbeitig for ferfassig fyr di V republick beteiligt gsí und isch bis im april 1959 minister unter Charles de Gaulle gsí. Nar ryckkér i síni heimet het aer det d' regierig ybernó. De Charles De Gaulle het in im juli zum berâtige minister for franzoesische gmeinschaft ernannt. Im aende fom 1959 het sich ou de Houphouët-Boigny fyr d' uabhaengigkeit entschide, vo am 7 ougste 1960 i kraft traete isch.

President

Bi de vále fom 27 november 1960 isch aer mit 98% fo de stimme zum president gváelt vórde und im parlament het síni PDCI-RDA i ermangelig fo andere partíe alli sits yberkó. I sír 33-jâerige herrschaft het aer aengi bezieïge zu Frankrích unterhalte, ds land isch als relatíf vólhábig und polítisch stabíl ghalte kó. Érsch i de 1980er jâr isch síni herrschaft mit vachsige virtschaftliche problém confrontiert vórde. Im 1983 het de Houphouët-Boigny d' houptstadd for Elfebeikyste for kystestadd Abidjan zu sír geburtsstadd Yamoussoukro im landesinnere lâ ferlegge. Di vaeltgróessti kile basílica Notre-Dame de la Paix, boút nam fórbild for Peterskile i Róm, isch uf síni initiatífe hi i Yamoussoukro errichtet vórde. Bis 1990 isch d' Elfebeikyste unter em Houphouët-Boigny e eipartíesystém. Bi de érste mépartíevále am 28 octóber 1990 isch de Houphouët-Boigny uf 81,68% fo de stimme kó, vaerend de spâetere president Laurent Gbagbo 18,32% yberkó het. Bi de parlamentsvále, e mânet spâeter het di bishaerigi íheitspartí PDCI-RDA 163 fo de 175 sits yberkó. Na sím tód drý jâr spâeter isch ds presidenteamt uf de Henri Konan Bédié ybergange, em fórsitsige for nationálfersammlig.

Trivia

Ds Institut Polytechnique Félix-Houphouët-Boigny i Yamoussoukro isch nam Houphouët-Boigny benannt.

Weblinks

Válergaebnis bi African Elections Database (aenglisch)
Kurzbiografí bi La documentation Française (franzoesisch)

Persoonedaate
NAME:	Houphouët-Boigny, Félix
ALTERNATIVNAMEN:
KURZBESCHREIBUNG:	érste president for Elfebeikyste
GEBURTSDATUM:	18 octóber 1905
GEBURTSORT:	Yamoussoukro
STERBEDATUM:	7 december 1993
STERBEORT:

@@ Zyle 12: / Zyle 12: @@
 === I Frankrích ===
-Bi de vále zu de ferfassigsgáeige fersammlige i [[Paris]] isch aer im november 1945 und im juni 1946 als abgórdnete gváelt vórde. I Paris het aer sich mit de [[Parti communiste français|communiste]] ferbyndete „Republikánische Viderstandsunión“ ágschlosse. Nadaem de érste entvurf fyr d' ferfassig for [[Vierte Republik (Frankreich)|IV republík]] ime [[Referendum|referendum]] gschíteret gsí isch, und de zveite entvurf veniger raecht fyr d' ybersébiet fórgsé het, heind sich di africánische abgórdnete im octóber 1946 i [[Bamako]] fersammlet. Det isch de Houphouët-Boigny zum fórsitsige for sammligsbevegig ''[[Rassemblement Démocratique Africain]]'' (RDA) gváelt vórde. Di meiste fyerige persóne fom franzoesische Africa ghóere daere bevegig á. Bi de vále fom november 1946 isch aer abgórdnete for [[Nationalversammlung (Frankreich)|nationálfersammlig]] vórde. Nam ússcheide fo de communiste us de regierig isch d' RDA unter druck fo de coloniálbehóerde grâte. Na bluetige urue ir Elfebeikyste isch gaege de Houphouët-Boigny am [[24. Januar|24 január]] [[1950]] e [[Haftbefehl|haftbefáel]] erlâ vórde. Aber síni [[Politische Immunität|parlamentárischi immunitáet]] het in gschytset. Ir mitti fo de 1950er jâr het aer sich fo de communiste vaegorientiert und het sich fo nún á zu polítiker vi em [[Robert Schuman]] und em [[François Mitterrand]] higorientiert. Im 1956 isch aer minister vórde und het mit em [[Gaston Defferre]] ar ''loi cadre'' gârbeitet, ar rámegsetsgaebig fyr di franzoesische ybersébiet.
+Bi de vále zu de  fersammlige i [[Paris]] isch aer im november 1945 und im juni 1946 als abgórdnete gváelt vórde. I Paris het aer sich mit de [[Parti communiste français|communiste]] ferbyndete „Republikánische Viderstandsunión“ ágschlosse. Nadaem de érste entvurf fyr d' ferfassig for [[Vierte Republik (Frankreich)|IV republík]] ime [[Referendum|referendum]] gschíteret gsí isch, und de zveite entvurf veniger raecht fyr d' ybersébiet fórgsé het, heind sich di africánische abgórdnete im octóber 1946 i [[Bamako]] fersammlet. Det isch de Houphouët-Boigny zum fórsitsige for sammligsbevegig ''[[Rassemblement Démocratique Africain]]'' (RDA) gváelt vórde. Di meiste fyerige persóne fom franzoesische Africa ghóere daere bevegig á. Bi de vále fom november 1946 isch aer abgórdnete for [[Nationalversammlung (Frankreich)|nationálfersammlig]] vórde. Nam ússcheide fo de communiste us de regierig isch d' RDA unter druck fo de coloniálbehóerde grâte. Na bluetige urue ir Elfebeikyste isch gaege de Houphouët-Boigny am [[24. Januar|24 január]] [[1950]] e [[Haftbefehl|haftbefáel]] erlâ vórde. Aber síni [[Politische Immunität|parlamentárischi immunitáet]] het in gschytset. Ir mitti fo de 1950er jâr het aer sich fo de communiste vaegorientiert und het sich fo nún á zu polítiker vi em [[Robert Schuman]] und em [[François Mitterrand]] higorientiert. Im 1956 isch aer minister vórde und het mit em [[Gaston Defferre]] ar ''loi cadre'' gârbeitet, ar rámegsetsgaebig fyr di franzoesische ybersébiet.
 Nam collaps for IV republick isch aer ar úsârbeitig for ferfassig fyr di V republick beteiligt gsí und isch bis im april [[1959]] minister unter [[Charles de Gaulle]] gsí. Nar ryckkér i síni heimet het aer det d' regierig ybernó. De Charles De Gaulle het in im juli zum berâtige minister for franzoesische gmeinschaft ernannt. Im aende fom 1959 het sich ou de Houphouët-Boigny fyr d' [[Unabhängigkeit (Politik)|uabhaengigkeit]] entschide, vo am [[7. August|7 ougste]] [[1960]] i kraft traete isch.